Workowce (Ascomycota)
© - artykuł chroniony prawem autorskim autor: Aneta Jastrzębska|
|
Do tego najliczniejszego typu (ok. 30 tyś. gatunków) należą drożdże, wiele rodzajów grzybów pleśniowych tworzących różnokolorowe naloty, miseczniaki oraz popularne grzyby jadalne takie jak trufle i smardze.
W zdecydowanej większości są to organizmy lądowe prowadzące tryb życia saprofityczny lub pasożytniczy.
Rozmnażanie bezpłciowe może przebiegać drogą pączkowania (drożdże)lub przy pomocy spor zwanych konidiami. Konidia mają z reguły kształt kolisty i osadzone są na specjalnych, wzniesionych pionowo w górę konidioforach - strzępkach trzonkowych tworzących formy pędzelkowate, buławkowate czy proste.
U drożdży cykl płciowy następuje po połączeniu dwóch komórek pełniących rolę gamet. Jądra haploidalne tworzą zygotę (2n), która otacza się grubą ścianą i przechodzi podział prowadzący do powstania 4, a częściej 8 zarodników. Zarodniki te mogą pełnić rolę przetrwalników, gdyż są zdolne do bytowania w trudnych warunkach środowiskowych i dopiero w okresie sprzyjającym ich rozwojowi przekształcają się w normalne komórki drożdżowe.
Workowce strzępkowe posiadają gametangia różnej płci: męskie - plemnie oraz żeńskie - lęgnie. Strzępki są na ogół podzielone septami na jednojądrowe komórki posiadające pory przez które przemieszcza się cytoplazma. Gdy strzępki lęgni i plemni zetkną się ze sobą następuje plazmogamia - zespolenie się cytoplazmy oraz zbliżenie do siebie dwóch haploidalnych jąder - tzw. jądra sprzężone. Od tego momentu następuje faza dikariotyczna.
Strzępki n + n rosną i formuują owocnik zwany askokarpem. W jego wnętrzu powstają worki (asci), w których jądra sprzężone łączą się tworząc kolejną fazę - kariogamię. Utworzona zygota (2n) przechodzi następnie dwa podziały mejotyczne oraz mitozę, w wyniku której tworzy się 8 jąder haploidalnych. Gdy worek dojrzeje jego ściany pękają uwalniając zarodniki (askospory).
Popularnym workowcem należącym do klasy Pędzlaków (Penicillium) jest buławianka czerwona (Claviceps purpurea) - groĹşny pasożyt zbóż, który tworzy czarne przetrwalniki, zwane sporyszem. Spożycie choćby najmniejszej ilości tego pasożyta roślin powoduje silne zatrucie, gdyż jeden z jego składników jest substancją pośrednią w syntezie LSD.
